Home
Mission
Overview of Project
Project Staff
Sponsors
Achievements
Checking, Illustrations
Upcoming Activities
Id and Species Lists
Protea Information
Protea Gallery
Growing Proteas
Interim Dist. Maps
Publications
Afrikaanse Inligting
Sleutel vir dir Leucospermum Genus
Genus LEUCOSPERMUM: Die Speldekussings
Die genus Leucospermum word die maklikste herken aan die lang style wat uitsteek uit die bloeiwyse en sodoende die indruk van 'n speldekussing skep. Die bloeiwyse is aksiaal, nooit terminaal nie, en die omhullende skutblare is klein en onopvallend. Die drie blomdeksegmente is gedeeltelik saamgegroei om 'n buis te vorm aan die basis van die blom, terwyl die vierde segment gewoonlik vry is en dikwels verleng. Die blare mag 'n veelgetande punt hê: byna alle Proteaceae met meer as drie tandkliere aan die blare is speldekussings. Hierdie tande lyk soos nektarkliere, maar hulle funksie is onbekend.
Die blare van Leucospermums het twee tipes hare: lang, dun hare (trichome) wat in alle plaaslike genera van Proteaceae voorkom, en kort, gekrulde hare wat beperk is tot speldekussings. Hierdie gekrulde hare laat dit lyk asof die blare bedek is deur 'n dun laag wit of grys wol wat afgevryf kan word.
Dit is nie maklik om Leucospermums van Diastellas en Vexatorellas te onderskei nie, maar die aksiale bloeiwyse, onopvallende omhullende skutblare en die drie gedeeltelik saamgegroeide blomdeksegmente is uniek tot die Speldekussings. Met die uitsondering van die Plat-, Luisie en Sandveldse Speldekussings, het Speldekussings groot bloeiwyses wat nie met óf die Vexatorellas óf die Diastellas verwar kan word nie.
Vier hoofgroepe van Leucospermums kan maklik uitgeken word:
Verskillende subgenera: spesies met groot bloeiwyses, deur voëls bestuif, met al vier blomdeklobbe saamgegroei aan die punt onder die helmknop.
LEUCOSPERMUM: spesies met medium-groot, geel, insek-bestuifde bloeiwyses met drie blomdeklobbe saamgegroei onder die helmknop en een vry.
HAMATUM: spesies met klein hoofde met 'n paar blomme wat soos gryphake lyk. Rank op die grond langs soos suurvye.
DIASTELLOIDES: spesies met klein bloeiwyses, deur insekte bestuif. Al vier blomdekblare is vry aan die punte en krul agtertoe om te lyk soos vier klein luisies.
CRINITAE: spesies met bloeiwyse wat bo plat is, bestuif deur insekte en voëls. Die blomdek krul nie terug in die oop blom nie.
Stuifmeelbieders, blaarvorm en aantal tande, omhullende skutblare en groeivorm is die bruikbaarste kenmerke om die verskillende spesies te onderskei. Met ondervinding kan die Speldekussings onderskei word slegs aan hulle blare.
SLEUTEL
1. Style langer as 35 mm, by party plante soms slegs 30 mm lank 1.
1' Style 10-35 mm lank, selde langer as 30 mm 6.
2. Style minder as 70 mm lank en omhullende skutblare lansetvormig tot ovaal, dig saamgepak aan die steel en oorvleuel soos teëls, stuifmeelbieder parallel aan styl 3.
2' Style langer as 70 mm lank, of indien korter, omhullende skutblare dan lynvormig, slordig los gerangskik, stuifmeelbieder mag reghoekig gebuig wees aan die styl Afdeling CARDINISTYLE
3. Blombodem konies afgespits tot 'n skerp punt 4.
3' Blombodem smal silindries met parallelle sye en 'n geronde punt Afdeling CRASSICAUDEX
4. Blomdekbuis silindries, met 'n uniforme deursnit. 5.
4' Blomdekbuis smal by basis word wyer na die punt Afdeling TUMIDITUBUS
5. Stuifmeelbieders konies, afgespits aan die punt en eindig in 'n punt, regop geronde boomagtige struike met 'n enkele stewige hoofstam, 50-400 mm dia. Afdeling CONOCARPODENDRON
5' Stuifmeelbieders eiervormig, skuins eiervormig of hoefvormig, helmknoppe vas aan blomdekblare met stele 1-2 mm lank Afdeling BREVIFILAMENTUM
6. Blombodem konies, afgespits tot 'n punt, blare met een of meer tande aan die punt 7.
6' Blombodem plat bo, blare met 2-20 tande, style draadvormig, bloeiwyses verouder van groen-geel na oranje-rooi Afdeling CRINITAE
7. Bloeiwyse met meer as 10 blomme, geen knoppe aan styl 8.
7' Bloeiwyse baie klein met 4-7 blomme, styl sterk ingekrom met knoppe aan onderpunt Afdeling HAMATUM
8. Blare gaafrandig met geen tande en style altyd korter as 30 mm 9.
8' Blare met 2 of meer tande, of indien met enkele tand, styl dan 30-35 mm lank 10.
9. Style baie sterk gekrom na middel van bloeiwyse, knak by las met stuifmeelbieder, en hartvormige blare Afdeling BREVIFILAMENTUM
9' Style reguit of effens gekrom, las tussen stuifmeelbieder en styl nie geknak Afdeling DIASTELLOIDES
10. Blare haarloos of skynbaar haarlooss 11.
10' Blare grys of wit, met 'n digte, grys, haarkleed vol kort gekrulde hare Afdeling LEUCOSPERMUM
11. Stamme liggend, gewoonlik 'n paar eensydige blare wat opwaarts draai teen die stam, of indien stamme regop, blombodem dan afgeplat of bolvormig 12.
11' Stamme regop, blare wys boontoe, los, oorvleuel soos teëls, blombodem konies of afgeplat konies, nooit bolvormig Afdeling TUMIDITUBUS
12. Stuifmeelbieder konies eiervormig, takke groei vanuit 'n groot wortelstok Afdeling LEUCOSPERMUM
12' Stuifmeelbieder silindries, stomp tot knuppelvormig, plante enkelstammig Afdeling DIASTELLOIDES
Afdeling CRASSICAUDEX: Die Silindriese Speldekussings
Die Silindriese Speldekussings word gekenmerk deur die silindriese vorm van die blombodem. Saam met die wydverspeide Leucospermum cuneiforme sluit dit al die spesies buite die Kaapse Blomkoninkryk in. Alle spesies is regop, veelstammige struike met 'n houtagtige wortelstok en met veranderlike wigvormige blare.
Leucospermum saxosum ESCARPMENT PINCUSION Blare wigvormig-omgekeerd lansetvormig tot ellipties, basis smal tot gesteeld, punt gewoonlik met 3-6 tande. Blomdek met 'n tregtervormige buis, 6 mm lang buis. Stuifmeelbieder smal konies skerppuntig, nouliks onderskeibaar van die styl.
Leucospermum cuneiforme LUISIESBOS WART-STEMMED PINCUSION Vratte en knoppe onder aan die stamme, 'n hergroeier.
Leucospermum innovans TRANSKEISE PINCUSION Slank stamme, 5 mm dia. Blare baie breed wigvormig tot omgekeerd eiervormig, met 'n duidelike steel. Blomdekbuis geswolle aan basis, maar smal by die punt.
Leucospermum gerrardii SOAPSTONE PINCUSION 'n Dwergstruik met ondergrondse stamme saam met die houtagtige wortelstok, en met regop stamme selde meer as 0,4 m hoog, met 'n kussingagtige voorkoms. Blare lynvormig tot omgekeerd lansetvormig met opgehewe are.
Afdeling CONOCARPODENDRON: Die Speldekussingbome
Die Speldekussingbome word gekenmerk deur hulle boomagtige groeivorm, tot 4 m hoog, met 'n enkele dik stam. Die blombodem is konies tot smal skerp konies en dra stewige, stywe style, 50-60 mm lank, elk met 'n skerp koniese stuifmeelbieder wat eindig in 'n skerp punt. Die omhullende skutblare is afgespits of afgespits en ingekrom.
Leucospermum conocarpodendron subsp. conocarpodendron KREUPELHOUT HAIRY TREE-PINCUSHION Blare bedek met 'n digte laag van baie klein wollerig hare, silvergrys. Omhullende skutblare eiervormig spitspuntig.
Leucospermum conocarpodendron subsp. viridum GOUDBOOM HAIRLESS TREE-PINCUSHION Blare diep groen, sonder die baie klein wollerige hare, rante soms harig. Omhullende skutblare eiervormig spitspuntig.
Leucospermum glabrum OUTENIQUA TREE-PINCUSHION Volwasse stamme haarloos. Blare halfsittend, haarloos, omgekeerd eiervormig tot wyd omgekeerd eiervormig, met 7-14 tande aan die punt. Omhullende skutblare spitspuntig, ingekrom aan die punt.
Leucospermum pluridens ROBINSON TREE-PINCUSHION Volwasse stamme bedek met digte kroeshare. Omhullende skutblare spitspuntig, met baie lang (20 mm) ingekromde punte.
Afdeling TUMIDITUBUS: Die "Wide-tubed Pincushions"
Die Tumiditubus word gekenmerk deur 'n koniese of konies afgeplatte blombodem, met 'n blomdekbuis smal by die basis en wyer na die bopunt. Almal is regop of spreidende struike met 'n enkele hoofstam. Blaarvorm, aantal tande, vorm van stuifmeelbieder en styllengte word gebruik om te onderskei tussen die spesies.
Leucospermum praecox MOSSELBAY PINCUSION Blare omgekeerd eiervormig tot wigvormig, 5-11 tande aan punt. Blomdek kortharig. Styl 38-48 mm lank. Stuifmeelbieder smal konies, skerppuntig.
Leucospermum fulgens POTBERG PINCUSION Blare omgekeerd lansetvormig tot langwerpig, 2-4 tande aan punt, harig by jong en haarloos by ouer blare. Blomdek haarloos by basis, langharig aan punt. Styl 46-53 mm lank.
Leucospermum truncatum LIMESTONE PINCUSION Blare omgekeerd lansetvormig tot smal wigvormig, 8-15 mm wyd. Blomdek harig. Stuifmeelbieder silindries stomp tot knuppelvormig.
Leucospermum muirii BLOUKOOLHOUT ALBERTINIA PINCUSION Blare wigvormig tot wigvormig lynvormig, 4-10 mm wyd. Bloeiwyses 20-30 mm dia., bolvormig. Blomdek met yl baie kort hare aan punt.
Leucospermum erubescens LANGEBERG PINCUSION Bloeiwyses met 'n duidelike las aan die steel, effens asimmetries, steel 20-30 mm lank.
Leucospermum utriculosum BREEDERIVER PINCUSION Los struik met horisontaal spreidende takke. Blomdek sakvormig, met lang syerige hare. Stuifmeelbieder konies eiervormig.
Leucospermum spathulatum CEDERBERG PINCUSION Liggend tot spreidend, vorm digte matte tot 3 m dia. Blare omgekeerd eiervormig tot spatelvormig, halfeensydig, silweragtig, sagharig, 14-30 mm lank. Styl 30-40 mm lank, punt skerp ingekrom.
Leucospermum profugum PIKETBERG PINCUSION 'n Lae platliggende struik, met 'n oop houtagtige wortelstok. Blare omgekeerd lansetvormig tot omgekeerd eiervormig, 29-55 mm lank, 6-18 mm wyd, haarloos, jonges sagharig, punt gerond, afgeknot met 3-4 tande. Styl 45-62 mm lank.
Afdeling BREVIFILAMENTUM: Die "Showy Pincushions"
Die Brevifilamentum word gekenmerk deur kort helmdrade 1-2 mm lank, wat die helmknoppe heg aan die blomdekblare. Blare neig na lynvormig langwerpig tot ellipties, dikwels met 'n hartvormige basis. Die stuifmeelbieder is eiervormig, skuins eiervormig of hoefvormig. Hierdie groep sluit party van die meer populêre tuin- en sierspeldekussings in.
Leucospermum vestitum SILKY-HAIRED PINCUSION Blare langwerpig tot ellipties tot smal eiervormig, haarloos. Omhullende skutblare membraanagtig en haarloos. Stuifmeelbieder skeef eiervormig en skerppuntig.
Leucospermum tottum ELEGANT PINCUSION Blare skerp lansetvormig tot langwerpig-lynvormig. Omhullende skutblare membraanagtig, haarloos met harige rande. Style effens ingekrom, sprei horisontaal met ouderdom. Stuifmeelbieder eiervormig en skerppuntig.
Leucospermum lineare NEEDLE-LEAF PINCUSION Blare lynvormig, haarloos, plat of effens gegroef.
Leucospermum cordifolium BOBBEJAANKLOU ORNAMENTAL PINCUSION Enkele hoofstam en horisontale hangende takke. Blare veranderlik in vorm en grootte, kleiner en gaafrandig na punt van tak. Bloeiwyses reghoekig aan stam. Stuifmeelbieder hoefvormig.
Leucospermum patersonii BASTERKREUPELHOUT BASTARD PINCUSION 'n Groot geronde struik of boom. Blare breed langwerpig tot langwerpig, punt gerond met 3-8 tande. Stuifmeelbieder hoefvormig.
Leucospermum cordatum HEART-LEAF PINCUSION 'n Lae platliggende struik wat los matte vorm. Blare eiervormig, met 'n enkele tand aan punt, hartvormig by basis. Styl 20-25 mm lank, sterk ingekrom aan punt. Stuifmeelbieder smal konies, skerppuntig, skerp gebuig by las met styl.
Afdeling CARDINISTYLE: Die "Fireworks Picushions"
Die Cardinistyle word gekenmerk deur lang style, 55-80 mm lank, aan 'n spil en wat beweeg deur 'n reghoek tydens blomtyd. Die stuifmeelbieder is smal silindries met 'n skerp punt. Die blombodem is smal konies, skerppuntig. Al ses spesies is groot struike, 2-3 m hoog, met 'n enkele hoofstam.
Die ses spesies kan maklik verdeel word in drie groepe. Stuifmeelbieders met reghoek aan die styl:
- Wheel (L. formosum, L. catherinae);
- Fountain (L. grandiflorum, L. gueinzii, L. praemorsum);
- Stuifmeelbieder buig af gedurende blomtyd - Rocket (L. reflexum).
Verdere onderverdeling berus op verskille in die omhullende skutblare, maar spesies in elk van die groepe kan maklik onderskei word deur blare wat óf groen en haarloos is, óf grys en bedek deur fyn gekrulde wollerige hare.
Leucospermum formosum SILVER-LEAF PINCUSION Blare sittend tot halfsittend, lansetvormig ellipties, bedek met digte grys fyn gekroesde hare, 65-100 mm lank.
Leucospermum catherinae CATHERINE PINCUSION Blare ellipties-omgekeerd lansetvormig, 90-135 mm lank, 10-25 mm wyd, vernou tot 'n gesteelde basis, punt met 3-4 tande, haarloos, groen.
Leucospermum grandiflorum LUISIESBOOM GREY-LEAF PINCUSION Blare breed ellipties tot ellipties-langwerpig, 50-80 mm lank, punt gewoonlik 3-tandig, selde gaafrandig, fyn kroesharig. Blomdek 45-50 mm lank, bleek groengeel.
Leucospermum gueinzii KLOOF PINCUSION Blare lansetvormig skerppuntig, 75-100 mm lank, gewoonlik gaafrandig soms met tot 4 tande. Blomdek 55-60 mm lank, oranje aan punt.
Leucospermum praemorsum NARDOUW PINCUSION Blare langwerpig-omgekeerd lansetvormig, met 'n duidelike steel by basis. Omhullende skutblare los gerangskik, effens ingekrom, smal lansetvormig-lynvormig, met lang spreidende syerige hare. Stuifmeelbieder ellipsvormig silindries.
Leucospermum reflexum ROCKET PINCUSION Blare ellipties tot langwerpig-omgekeerd lansetvormig, 20-55 mm lank, 5-13 mm wyd, grys, bedek met digte kroeshare. Blomdek 40-50 mm lank, met 'n 10 mm lang buis, gekrom teen 'n reghoek in blomtyd. Styl buig terug in oop blom.
Afdeling LEUCOSPERMUM: Die Sandveldse Speldekussings
Die Sandveldse Speldekussings wissel in vorm van regop tot spreidende tot rankende struike. Hulle blare het 'n digte permanente grys laag fyn kroeshare en wissel in vorm van omgekeerd lansetvormig tot wigvormig tot lynvormig. Die blomdek is gewoonlik reguit in die knop, altyd helder geel en baie soet gegeur; drie segmente is saamgegroei by die punt en een is vry. Die stuifmeelbieder is knuppelvormig of silindries.
Leucospermum hypophyllocarpodendron subsp. hypophyllocarpodendron SLANGBOSSIE GREEN SNAKE-PINCUSHION 'n Liggende of selde halfregop struik. Blare eensydig, veranderlik in vorm, smal omgekeerd lansetvormig of smal wigvormig, haarloos en groen. Omhullende skutblare wyd eiervormig skerppuntig, 5-7 mm wyd.
Leucospermum hypophyllocarpodendron subsp. canaliculatum GREY SNAKE-PINCUSHION 'n Liggende of selde halfregop struik. Blare eensydig, veranderlik in vorm van lynvormig-gegroef tot smal omgekeerd lansetvormig of smal wigvormig, grys, gewoonlik permanent grys kroesharig, verouder soms tot haarloos. Omhullende skutblare breed eiervormig skerppuntig, 5-7 mm wyd.
Leucospermum tomentosum SALDANA PINCUSION 'n Regop tot halfregop struik, vanuit van 'n permanente wortelstok. Blare lynvormig tot lynvormig spatelvormig, rande omgekrul, wat die blare gegroef maak. Omhullende skutblare lansetvormig skerppuntig, kraakbenig.
Leucospermum rodolentum SANDVELDLUISIESBOS COMMON SANDVELD PINCUSION Regop tot spreidende struike tot 3 m hoog. Blare ellipties tot wigvormig, 40-65 mm lank, 7-15 mm wyd, dig kroesharig.
Leucospermum parile MALMESBURY PINCUSION Blare lynvormig tot langwerpig-lynvormig. Omhullende skutblare eiervormig spitspuntig, papieragtig, haarloos, rooi, rande harig.
Leucospermum arenarium REDELINGHUIS PINCUSION Lae spreidende struik. Bloeiwyses 50-70 mm dia. Omhullende skutblare membraanagtig, punte ingekrom. Styl 30-35 mm lank, sterk ingekrom.
Afdeling DIASTELLOIDES: Die Luisie Speldekussings
Die Diastelloides is regop, spreidende of liggende struike met gewoonlik skerppuntige blare sonder tande aan die punt. Die bloeiwyse is klein en bolvormig, in trosse van 2-6 hoofde, 10-30 mm in dia. Die blombodem is nooit plat nie. Die styl is tipies kort, 10-25 mm lank, met 'n konies-eiervormige, silindriese of knuppelvormige stuifmeelbieder. Die blomdek se kleur verander met ouderdom van roomwit tot pienk of geel tot oranje. Die vier blomdeksegmente skei en krul terug om vier klein, ronde 'luisies' om elke styl te vorm, net soos in party Vexatorella spesies.
Die Riversdalse Speldekussing is 'n uitsondering onder die Luisie Speldekussings. Dit het eiervormige, veelgetande blare en is duidelik verwant aan die Platspeldekussings. Dit het egter ook baie eienskappe van Luisie Speldekussings en is daarom hierdie Afdeling geplaas.
Leucospermum calligerum LUISIEBOSSIE COMMON LOUSE PINCUSION Regop tot halfregop struik. Blare grys, harig, met 'n skerp punt - selde 2-3 tande. Stuifmeelbieder konies-eiervormig.
Leucospermum wittebergense SWARTBERG PINCUSION Blare saamgedruk en oorvleuel, dig kroesharig. Styl 12-19 mm lank. Stuifmeelbieder knuppelvormig tot silindries stomp.
Leucospermum royenifolium EASTERN PINCUSION 'n Spreidende halfregop tot liggende struik met 'n oop wortelstok. Volwasse blare haarloos. Styl 13-16 mm lank. Stuifmeelbieder silindries stomp.
Leucospermum heterophyllum TRIDENT PINCUSION Liggende struik. Blare veranderlik, omgekeerd lansetvormig tot lynvormig spatelvormig, volwasse blare haarloos, jong blare dikwels harig, sittend, gedraai, eensydig, punt gewoonlik afgeknot met drie tande, soms met 'n enkele tand.
Leucospermum truncatulum PATRYSBOS OVAL-LEAF PINCUSION Blare sirkelrond-omgekeerd eiervormig tot ellipties, dig oorvleuelend, 10-25 mm lank, 5-10 mm wyd, gaafrandig, bedek met digte kroeshare. Omhullende skutblare papieragtig, om 'n duidelike koppievormige omwindsel te vorm. Stuifmeelbieder konies eiervormig, duidelik geskei van styl.
Leucospermum bolusii GORDONSBAY PINCUSION Blare eiervormig-ellipties, haarloos in volwasse stadium, 25-45 mm lank. Omhullende skutblare eiervormig skerppuntig, membraanagtig, in 'n koppievormige omwindsel, haarloos, rande harig. Blomdek roomwit. Stuifmeelbieder konies eiervormig.
Leucospermum prostratum YELLOW PINCUSION Plante met lang platliggende stamme. Bloeiwyses bolvormig, 20-25 mm dia. Blomdek heldergeel, verouder tot diep oranje.
Leucospermum pedunculatum WHITE PINCUSION Oop regop wortelstok 300 mm hoog, 150 mm dia. Blare heldergroen. Bloeiwyses gewoonlik enkel, aan kort sytakke, bolvormig, 25-30 mm dia. Blomdek roomkleur tot wit, verouder tot karmynrooi.
Leucospermum secundifolium STALKED PINCUSION Blare gesteeld, eensydig, ellipties stomp, haarloos. Bloeiwyses bolvormig, gewoonlik enkel, klein. Omhullende skutblare verleng tot 10 mm en word houtagtig ná bevrugting (soos in Vexatorella).
Leucospermum winteri RIVERSDALE PINCUSION Blare wyd wigvormig tot breed omgekeerd eiervormig, 40-70 mm lank, 20-45 mm wyd, volwasse blare haarloos, punte ingesny met 5-14 rooierige tande. Styl 20 mm lank. Stuifmeelbieder omgekeerd eiervormig tot knuppelvormig.
Afdeling HAMATUM: Die "Hook Pincushions"
Die Hamatum word gekenmerk deur die baie klein bloeiwyses, elk met 4-7 blomme en die knopperige ingekromde styl. Die blomskutblare is vergroot tot 'n koppievormige valse omwindsel wat die blomdeksegmente omvou. Hierdie spesies kan moontlik deur knaagdiere bestuif word.
Leucospermum hamatum RUITERSBOS PINCUSION Blare eensydig, smal langwerpig tot langwerpig-ellipties, met 'n oorvormige basis. Bloeiwyse tulband-vormig, met 4-7 blomme in 'n enkele krans. Styl sterk ingekrom, afgespits, korrelrig.
Leucospermum harpagonatum MCGREGOR PINCUSION Blare eensydig, smal langwerpig tot langwerpig-ellipties met 'n smal basis. Bloeiwyse tulband-vormig, met 8-12 blomme in 'n enkele krans. Skutblare/Blomdek met wolhare. Styl sterk ingekrom, afgespits, korrelrig.
Afdeling CRINITAE: Die Platspeldekussings
Die Platspeldekussings is 'n hegte groep van vier spesies, waarvan twee baie
veranderlik is.
Regop of spreidende struike, gekenmerk deur die plat blombodems van die tulbandvormige
bloeiwyses, 20-40 mm dia. Die blomdeklobbe krul nie terug ná blomtyd nie, maar bly regop.
Die draadvormige styl en blomdek verander duidelik van kleur met ouderdom.
Leucospermum oleifolium OVERBERG PINCUSION Blare veranderlik, skerp lansetvormig tot langwerpig tot eiervormig, gewoonlik gaafrandig of met 2-5 tande. Omhullende skutblare skerp eiervormig tot lansetvormig afgespits, membraanagtig tot papieragtig.
Leucospermum mundii LANGEBERG PINCUSION Blare breed wigvormig tot breed eiervormig, rand ingesny deur 7-17 tande.
Leucospermum gracile HERMANUS PINCUSION Platliggende struik. Blare langwerpig lynvormig, stomp tot afgeknot aan basis, 2-5 mm wyd. Blomskutblare omgekeerd lansetvormig, gerond aan punt. Blomdek geel.
Leucospermum saxatile KAROO PINCUSION Blare lynvormig tot smal wigvormig, rande dikwels omgekrul. Blomskutblare lansetvormig, afgespits aan punt. Blomdek lemmetjiegroen.